
श्रीब्रह्मदेव : संस्कृत
अथ अस्य वीतरागमनसि शुद्धात्मभावना नास्ति तस्य शास्त्रपुराणतपश्चरणानि किंकुर्वन्तीति कथयति - [अप्पा णियमणि णिम्मलउ णियमें वसइ ण जासु] आत्मा निजमनसि निर्मलो नियमेनवसति तिष्ठति न यस्य [सत्थपुराणइं तवचरणु मुक्खु वि करहिं किं तासु] शास्त्रपुराणानि तपश्चरणं च मोक्षमपि किं कुर्वन्ति तस्येति । तद्यथा । वीतरागनिर्विकल्पसमाधिरूपा यस्यशुद्धात्मभावना नास्ति तस्य शास्त्रपुराणतपश्चरणानि निरर्थकानि भवन्ति । तर्हि किं सर्वथानिष्फ लानि । नैवम् । यदि वीतरागसम्यक्त्वरूपस्वशुद्धात्मोपादेयभावनासहितानि भवन्ति तदामोक्षस्यैव बहिरङ्गसहकारिकारणानि भवन्ति तदभावे पुण्यबन्धकारणानि भवन्ति ।मिथ्यात्वरागादिसहितानि पापबन्धकारणानि च विद्यानुवादसंज्ञितदशमपूर्वश्रुतं पठित्वा भर्गपुरुषादिवदिति भावार्थः ॥९८॥ आगे ऐसा कहते हैं कि, जिसके राग रहित मन में शुद्धात्मा की भावना नहीं है, उनके शास्त्र, पुराण, तपश्चरण क्या कर सकते हैं ? अर्थात् कुछ भी नहीं कर सकते - वीतराग निर्विकल्प समाधिरूप शुद्धभावना जिसके नहीं है, उसके शास्त्र, पुराण, तपश्चरणादि सब व्यर्थ हैं । यहाँ शिष्य प्रश्न करता है, कि क्या बिलकुल ही निरर्थक हैं । उसका समाधान ऐसा है, कि बिलकुल तो नहीं है, लेकिन वीतराग सम्यक्त्वरूप निज-शुद्धात्मा की भावना सहित हो, तब तो मोक्ष के ही बाह्य सहकारी कारण है, यदि वे वीतराग-सम्यक्त्व के अभावरूप हों, तो पुण्य-बंध के कारण हैं, और जो मिथ्यात्व रागादि सहित हों, तो पापबंध के कारण है, जैसे कि रुद्र वगैरह विद्यानुवादनामा दशवें पूर्व तक शास्त्र पढ़कर भ्रष्ट हो जाते हैं ॥९८॥ |