पर्व - 77
अन्वयार्थ : यस्यानता: पदनखैन्दवबिम्बचुम्बि: चूडामणिप्रकटसन्मुकुटा: सुरेन्द्रा: ।
न्यक्कुवते स्म हरमर्धशशांकमौलिलीलोद्धतं स जयताज्जिवनर्धमान: ॥1॥
श्रीमूलसड्. घवाराशौ मणीनामिव सार्चिषाम् । महापुरूषरत्नानां स्थानं सेनान्वयोऽजनि ॥2॥
तत्र वित्रासिताशेषप्रवादिमदवारण: । वीरसेनाग्रणीर्वीरसेनभट्टारको बभौ ॥3॥
ज्ञानचारित्रसामग्रीवा ग्रहीदिव विग्रहम् । विराजते विधातु यो विनेयानामनुग्रहम् ॥4॥
यत्क्रमानम्रराजन्यमुखब्जान्यादधु: श्रियम् । चित्रं विकासमासा़द् नखचन्द्रमरीचिभि: ॥5॥
सिद्धिभूपद्धतिं यस्य टीकां संवीक्ष्य भिक्षुभि: । टीक्यते हेलयान्येषां विषमापि पदे पदे ॥6॥
यस्यास्याब्जजवाक्छिूया धवलया कीर्त्येव संश्राव्यया
सम्प्रीतिं सततं समस्तसुधियां सम्पादयन्त्या सताम् ।
विश्वव्याप्ति परिश्रमादिव चिंर लोके स्थितिं संश्रिता:
श्रोत्रालीनमलान्यना़द्युपचितान्यस्तानि नि:शेषत: ॥7॥ अभवदिव हिमाद्रेर्देसिन्धुप्रवाहो
ध्वनिरिव सकलज्ञात्सर्वशास्त्रैकमुर्ति: ।
उदयगिरितटाद्वा भास्करो भासमानो
मुनिरनु जिनसेनो वीरसेनादमुष्मात ॥8॥
यस्य प्रांशुनखांशुजालविसरद्धारान्तराविर्भवत्
पादाम्भोजरज: विशंगमुकुटप्रत्यग्ररत्नद्युति: ।
संस्मर्ता स्वममोघवर्षनृपति: पूतोऽहमद्येत्यलम्
स श्रीमान्जिनसेनपूज्यभगवत्पादो जगन्मंगलम् ॥9॥
प्रावीण्यं पदवाक्ययो: परिणति: पक्षान्तराक्षेपणे
सद्भवावगति: कृतान्तविषया श्रेय:कथाकौशलम् ।
ग्रन्थग्रन्थिभिदि: सदध्वकवितेत्यग्रो गुणानां गुणो
ये सम्प्राप्य चिरं कलंकविकल: काले कलौ सुस्थित: ॥10॥
ज्योत्स्नेव ताराकाधीशे सहस्त्रांशाविव प्रभा । स्फटिके स्वच्छतेवासीत्सहजास्मिन्सरस्वती ॥11॥
दशरथगुरूरासीत्तस्य धीमान्सधर्मा
शशिन इव दिनेशो विश्वलोकैकचक्षु: ।
निखिलमिदमदीपि व्यापि तद्वाड्.मयूखै:
प्रकटितनिजभावं निर्मलैर्धर्मसारै: ॥12॥
सद्भाव: शर्वशास्त्राणां तद्भास्वद्वाक्यविस्तरे । दर्पणार्पितबिम्बाभो बालैरप्याशु बध्यते ॥13॥
प्रत्यक्षीकृतलक्ष्यलक्षणविधिविंश्वोपविद्यां गत:
सिद्धान्ता ब्ध्यवसानयानजनित प्रागल्भ्यवृद्धीद्धधी: ।
नानानूननयप्रमाणनिपुणोऽगण्यैगुणैर्भूषित:
शिष्य: श्रीगुणभद्रसूरिरनयोरासीज्जगद्विश्रुत: ॥14॥
पुण्यश्रियोऽयमजयत्सुभगत्वदर्प-
मित्याकलरय्य परिशुद्धमतिस्तपश्री: ।
मुक्तिश्रिया पटुतमा प्रहितेव दूती
प्रीत्या महागुणधनं समशिश्रियद्यम् ॥15॥
तस्य वचनांशुविसर: सन्ततह्णतदुस्तरान्तरंगतमा: ।
कुवलयपद्माह्लादी जितशिशिराशिशिरराश्मिप्रसर: ॥16॥
कविपरमेश्वरनिगदितगद्यकथामातृकं पुरोश्चरितम् ।
सकलच्छन्दोलकृंतिलक्ष्यं सूक्ष्मार्थगूढपदरचनम् ॥17॥ व्यावर्णनानुसारं साक्षात्कृतसर्वशास्त्रसद्भावम ।
अपहस्तितान्यकाव्यं श्रव्यं व्युत्पन्नमतिभिरादेयम् ॥18॥ जिनसेनभगवतोक्त मिथ्याकविदर्पदलनतिललितम् ।
सिद्धान्तोपनिबन्धनकर्त्रा भर्त्रा विनेयानाम् ॥19॥
अतिविस्तर भीरूत्वादवशिष्टं सड्.गृहीतममलधिया ।
गुणभद्रसूरिणेदं प्रहीणकालानुरोधेन ॥20॥
व्यावर्णनादिरहितं सुबोधमखिलं सुलेखमखिलहितम् ।
महितं महापुराणं पठन्तु श्रृण्वन्तु भक्तिमद्भव्या: ॥21॥
इदं भावयतां पुंसां भूयो भवबिभित्सया । भव्यानां भाविसिद्धीनां शुद्धदृग्वृत्तविद्वताम् ॥22॥
शान्तिर्वृद्धिर्जय: श्रेय: प्राय: प्रेय: समागम: । विगमो विप्लवव्याप्तेराप्तिरत्यर्थसम्पदाम् ॥23॥
बन्धहेतुफलज्ञानं स्याच्छुभाशुभकर्मणाम् । विज्ञेयो मुक्तिसद्भावो मुक्तिहेतुश्च निश्चित: ॥24॥
निर्वेगत्रितयोद्भूतिर्धर्मश्रद्धाप्रवर्धनम्. । असंखयेयगुणक्षेण्या निर्जराशुभकर्मणाम् ॥25॥
आस्त्रवस्य च संरोध: कृत्स्नकर्मविमोक्षणात् । शुद्धिरात्यन्तिकी प्रोक्ता सैव संसिद्धिरात्मन: ॥26॥
तदेतदेव व्याख्येयं श्रव्यं भव्यैनिंरन्तरम् । चिन्त्यं पूज्यं मुदा लेख्यं लेखनीयंच भाक्तिकै: ॥27॥
विदितसकलशास्त्रो लोकसेनो मुनीश:
कविरविकलवृत्तस्तस्य शिष्येषु मुख्य: ।
सततमिह पुराणे प्रार्थ्य साहाय्यमुच्चै-
र्गुरूविनयमनैषीन्मान्यतां स्वस्य सद्भि: ॥28॥
यस्योत्तुंगमतंगजा निजमदस्त्रोतस्विनीसंगमा-
द्रांगं वारि कलंकितं कटु मुहु: पीत्वापगच्छत्तृष: ।
कौमारं घनचन्दनं वनमपां पत्युस्तरंगानिलै-
र्मन्दान्दोलितमस्तभास्करकरच्छायं समाशिश्रियन् ॥29॥
दुग्धाब्धौ गिरिणा हरौ हतसुखा गोपीकुचोद्धट्टनै:
पद्मे भानुकरैभिंदेलिमदले रात्रौ च संकोचने ।
यस्योर:शरणे प्रथीयसि भुजस्तम्भान्तरोत्तम्भित-
स्थेये हारकलापतोरणगुणे श्री: सौख्यमागाच्चिरम् ॥30॥
अकालवर्षभूपाले पालयत्यखिलामिलाम् । तस्मिन्विध्वस्तनिश्शेषद्विषि वीध्रयशोजुषि ॥31॥
पद्मालयमुकुलकुलप्रविकासकसत्प्रतापततमहसि ।
श्रीमति लोकादित्ये प्रध्वस्तप्रथितशत्रुसन्तमसे ॥32॥ चेल्लपताके चेल्लध्वजानुजे चेल्लकेतनतनूजे ।
जैनेन्द्रधर्मवृद्धेविंधायिनि विधुवीध्रपृथुयशसि ॥33॥ वनवासदेशमखिलं भुज्जति निष्कण्टकं सुखं सुचिरम् ।
तत्पितृनिजनामकृते ख्याते वंकापुरे पुरेष्वधिके ॥34॥
शकनृपकालाभ्यन्तरविंशत्यधिकाष्ठशतमिताब्दान्ते ।
मंगलमहार्थकारिणि पिंगलनामनि समस्तजनसुखदे ॥35॥ श्रीपन्चम्यां बुधार्द्रायुजि दिवसजे मन्त्रिवारे बुधांशे
पूर्वायां सिंहलग्ने धनुषि धरणिजे सैंहिकेये तुलायाम् ।
सूर्ये शुक्रे कुलीरे गवि च सुरगुरौ निष्ठितं भव्यवर्यै:
प्राप्तेज्यं सर्वसारं जगति विजयते पुण्यमेतत्पुराणम् ॥36॥
यावद्धरा जलनिधिर्गगनं हिमांशु -
स्तिग्मद्युति: सुरगिरि: ककुभां विभाग: ।
तावत्सतां वचसि चेतसि पूतमेत -
च्छ्रोतस्यतिर्स्थितिमुपैतु महापुराणम् ॥37॥
धर्मोऽत्र मुक्तिपदमत्र कवित्वमत्र
तीर्थेशिनां चरितमत्र महापुराणे ।
यद्वा कवीन्द्रजिनसेनमुखारविन्द–
निर्यद्वचांसि न मनांसि हरन्ति केषाम् ॥38॥
महापुराणस्य पुराणपुंस: पुरा पुराणे तदकारि किन्चित् ।
कवीशिनानेन यथा न काव्यचर्चासु चेतोविकला: कवीन्द्रा: ॥39॥
स जयति जिनसेनाचार्यवर्य: कवीडय:
विमलमुनिगणेडय: भव्यमालासमीडच: ।
सकलगुणसमाढयो दुष्टवादीभसिंहो-
विदितसकलशास्त्र: सर्वराजेन्द्रवन्द्य: ॥40॥
यदि सकलकवीन्द्रप्रोक्तसूक्तप्रचार-
श्रवणसरसचेतास्तत्त्वमेवं सखे स्या: ।
कविवरजिनसेनाचार्यवकत्रारविन्द-
प्रणिगदितपुराणाकर्णनाभ्यर्णकर्ण: ॥41॥
स जयति गुणभद्र: सर्वयोगीन्द्रवन्द्य:
सकलकविवराणामग्रिम: सूरिवन्द्य: ।
जितमदनविलासो दिक्चलत्कीर्तिकेतु-
र्दुरिततरूकुठार: सर्वभूपालवन्द्य: ॥42॥
धर्म: कश्चिदिहास्ति नैतदुचितं वक्तुं पुराणं महत्
श्रव्या: किन्तु कथास्त्रिषष्टिपुरूषाख्यानं चरित्रार्णव: ।
कोऽप्यस्मिन्कवितागुणोऽस्ति कवयोऽप्येतद्वचोब्जालय:
कोऽसावत्र कवि: कवीन्द्रगुणभद्राचार्यवर्य: स्वयम् ॥43॥
